10 Mart Dünya Böbrek günü sebebiyle Istanbul da yapilan toplantida uzmanlar uyardi: Kronik böbrek hastaliklari hiçbir sikayete yol açmadan sinsi bir sekilde seyredebilecegi için düzenli olarak idrar tahlili yaptirmali, kan basinci ölçtürmeli ve kan sekeri tayini yaptirmali.
Kronik böbrek hastaligi, tüm dünyada oldugu gibi ülkemizde de salgin halini almis önemli bir halk sagligi sorunu. Basit ve ucuz bazi idrar ve kan testleri kullanilarak erken saptandiginda önlenebilir veya ilerlemesi geciktirilebilir. Ancak farkindaligi ve erken tanisi çok az.
2015'te hasta sayisi 100 bini bulabilir
Tüm dünyada diyaliz ve böbrek nakli tedavileri ile hayatini sürdüren 2 milyondan fazla hasta var. Yillik yüzde 6-8’lik artis orani ile gelecekteki 10 yil içinde bu sayisinin iki katina çikmasi bekleniyor. Türkiye'de ise diyaliz uygulanan veya böbrek nakli yapilmis yaklasik 60 bin hasta bulunuyor. Bu sayinin, yillik yüzde 10 artis orani ile 2015'te 100 bini asacagi tahmin ediliyor.
Türk Nefroloji Dernegi 10 Mart Dünya Böbrek Günü'nde düzenledigi toplantida, Türkiye'de hastalikla mücadelede daha çok tedavi edici hekimlige agirlik verildigine dikkat çekti. Tedavi edici hekimligin birebir hastanin acisini dindirecegi, sorunu çözecegi belirtilirken, artan hasta sayisi kesilmedigi takdirde önümüzdeki dönemde sorunun altindan kalkilmasinin çok daha zor olacagi vurgulandi.
BÖBREKLERINI KORU, KALBINI KURTAR
Toplantinin bu yilki temasi "Böbreklerini koru, kalbini kurtar". Çünkü böbrek hastalarinin büyük çogunlugu hayatini böbrek yetmezliginden degil kalp damar hastaliklarindan ötürü hayatini kaybediyor. Dolayisiyla hastanin tedavi yapilirken kalp-damar sagliginin da çok siki bir sekilde takip edilmesi gerekiyor.
Türk Nefroloji Dernegi Baskani Prof. Dr. Gültekin Süleymanlar, hurriyet.com.tr'ye yaptigi açiklamada, diyaliz hastasinin yillik ölüm oraninin saglikli bir insanin ölüm oranindan 30 kat daha fazla olduguna dikkat çekiyor.
Ölümlerin yüzde 50'si kalp yüzünden
"Ölümlerin büyükçe bir kismi kalpten. Kronik böbrek hastaliginin kalp damar sisteminde yarattigi çok büyük degisiklikler dolayisiyla ani ölüm, kalp yetmezligi, inme ve felçler gibi kardiyovasküler nedenler ölümlere yol açiyor. Diyaliz vakalarinda dogrudan kalp nedeniyle ölüm yüzde 50 seviyesinde, beyin damar tikanikligi yüzünden hayatini kaybedenlerin orani ise yüzde 15."
Hastaligin erken asamalarinda da risk bulunuyor. Böbrek süzme gücü düstügü, idrarda protein çikisi oldugu zaman sikinti basliyor. Ancak bu durumu kisinin farketmesi mümkün degil. Ancak bu asama bile kalp damar hastaligi açisindan risk tasiyor.
"Diyaliz asamasina geldigi zaman bu risk katlayarak artiyor. Bu hastalarda basari kisinin yasamasini saglamak ve ölümünü geciktirmektir. O yüzden tedavide kalp damar sorunlarini da eszamanli degerlendirmek gerekiyor."
Peki hasta bunu bilmiyor mu? Süleymanlar hastalarin bildiklerini ancak içlerine sindiremediklerini söylüyor:
Hastalar durumlarini içine sindiremiyor ve tedavilerine dikkat etmiyor
"Sindiremiyor veya yasamlarina bunu monte edemiyorlar. Yasamlarina sokamadiklari zaman sikinti büyük oluyor. Diyaliz hastalarinda da ciddi oranda sigara içenler var. Sigaranin birakilmasi zaten basli basina birsey. Tuzun azaltilmasi, seker hastalarinda seker tedavisinin düzenli yapilmasi gerekiyor. Bunlar kronik hastalik oldugu için hastalar bir süre sonra yiliyorlar, tahammül güçleri kalmiyor. Ipin ucunu birakiyorlar. Diet, egzersiz çok önemli."
Böbregi korurken kalp de korunmus oluyor
Tuz aliminin azaltilmasi, sigaranin birakilmasi, kilo verilmesi, fiziksel aktivitenin arttirilmasi gerekli. Bunlara dikkat edildigi takdirde hipertansiyon, diyabet gelisimini ve böbrek, kalp damar hastaligi sikligini azaltmak mümkün. Böbregi korumak için alinacak önlemlerle kalp sagligi da korunmus olacak.
KIMLER RISK ALTINDA
Kronik böbrek hastaligi için en yüksek risk gruplari seker hastaligi, tansiyon yüksekligi, kalp-damar hastaligi ve ailesinde böbrek hastaligi olanlar ile yaslilar. Dernegin yönetim kurulu üyelerinden Prof. Dr. Kenan Ates, diger risk faktörlerini söyle özetledi:
"Obezite, sigara, böbrek tasi, tekrarlayan idrar yolu infeksiyonlari, sik agri kesici kullanimi, bag dokusu hastaliklari ve düsük dogum agirligi sayilabilir. Bunlar içinde seker hastaligi, Türkiye dahil birçok ülkede kronik böbrek hastaliginin en sik nedeni. Ülkemizde seker hastaligi sikligi son 10 yil içinde yaklasik 2 kat artis göstererek yüzde 13’e yükseldi. Bu oran, ülkemizde kronik böbrek hastaligi gelisimi için ciddi risk tasiyan 6 milyondan fazla seker hastasi bulundugunu göstermekte ve saglikli yasam biçimi degisiklikleri konusunda toplumun egitilmesine her zamankinden daha fazla ihtiyaç oldugunu ortaya koyuyor."
Kronik böbrek hastaliklari hiçbir sikayete yol açmadan sinsi bir sekilde ilerliyor. Eger düzenli beslenmiyor ve spor yapmiyorsak aslinda herkes risk altinda. Bunun için de Türk Nefroloji Dernegi'nin dikkatle vurguladigi gibi:
Düzenli olarak idrar tahlili yaptirmali, kan basincimizi ölçtürmeli ve kan sekeri tayini yaptirmaliyiz.
