Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank, TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu’nda, Bakanlığı ile bağlı ve ilgili kurum ve kuruluşların 2022 yılı bütçesini sundu.
Sanayi üretiminin 2020 yılının ikinci yarısından itibaren yükselerek devam ettiğine dikkati çeken Bakan Varank, şunları kaydetti:
SANAYİ ÜRETİMİ: Pandeminin başından bu yana, imalat sektörlerindeki kayıtlı istihdamın 675 bin kişi artarak 4 milyon 700 bini geçmesi bunun en net göstergesi. Cesur sanayicilerimiz ve fedakâr emekçilerimiz sayesinde, ağustos ayı sanayi üretim endeksinde yıllıkta yüzde 13, aylıkta ise yüzde 5,4’lük bir artış söz konusu. 12 aylık ihracatımız ise ekim itibarıyla 215 milyar doları aştı.
8 BİN 564 TEŞVİK BELGESİ: Yılın ilk 9 ayında 161 milyar liranın üzerinde yatırım tutarı olan 8 bin 564 teşvik belgesi düzenledik. Bu dönemde, yeni faaliyete geçen sanayi işletmesi sayısı önceki yıla göre yüzde 20’nin üzerinde artarak 12 bin 161 oldu. Buradaki her 4 işletmeden biri orta-yüksek ve yüksek teknoloji grubunda yer aldı.
GLOBAL ÜS: Üretim, ihracat ve inovasyon öncülüğünde yakaladığımız sağlıklı büyüme trendini önümüzdeki dönemde de sürdüreceğiz. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı olarak hedefimiz net, ülkemizi katma değerli ve yüksek teknolojili üretimde global bir üs haline getirmek.
20 PROJEYE DESTEK: Geçen yıl başlattığımız makine sektörü çağrısı kapsamında 20 projeye 2 milyar liralık destek kararı aldık. Servo motorlar, CNC tezgâhlar gibi ithal edilen birçok ürün artık yerli ve milli imkânlarla üretiliyor.
919 KRİTİK ÜRÜN: Bu yıl da Mobilite, Üretimde Yapısal Dönüşüm, Dijitalleşme, Sağlık ve Kimya alanlarında yeni çağrılara çıktık. Böylece 50 milyar dolarlık cari açığın kaynağı olan 919 kritik ürün ve teknolojinin ülkemizde üretilmesine imkân sağlayacağız.
TÜRKİYE’NİN OTOMOBİLİ: 85 milyonun ortak hayali olan Türkiye’nin Otomobili Projesi emin adımlarla yoluna devam ediyor. Bugüne kadar 2,5 milyar liralık yatırım tamamlandı, yıl sonunda bu tutar 3,5 Milyar Lirayı bulacak. Hedeflendiği şekilde ilk araç, 2022’nin sonunda seri üretim bandından inmiş olacak.
BATARYA ÜRETİMİ: Elektrikli araçların kalbi olan bataryaların, Türkiye’de üretilmesi konusunda da ciddi ilerleme kaydettik. TOGG ile dünya devi FARASİS, 20 GWh’lik pil yatırımına yakın zamanda Gemlik’te başlayacak. Ayrıca, diğer küresel batarya üreticileriyle de görüşmelerimiz sürüyor.
ŞARJ ALTYAPISI: TOGG başta olmak üzere, ülkemizde elektrikli araçların yaygınlaşmasını destekleyecek şarj altyapısı konusunda çalışmalarımız hızlandı. Teknik standartları yayımladık. İl il, ilçe ilçe şarj istasyonu ihtiyacını belirledik. Buna yönelik destek mekanizmalarını tasarladık.
AR-GE HARCAMALARI: KOSGEB, TÜBİTAK ve Kalkınma Ajansları; Ar-Ge ve yenilik odaklı destek programlarıyla işletmelerimizi daha fazla Ar-Ge yapmaya teşvik ediyor. Geçtiğimiz yıl Ar-Ge harcamaları, özel sektörün öncülüğünde bir önceki yıla göre yüzde 20 artarak 55 milyar liraya yükseldi. Hükümetlerimiz döneminde, Ar-Ge harcamalarının milli gelire oranı binde 5’ten yüzde 1,09’a çıkarken, Ar-Ge istihdamı 6 kat artarak 200 bine yaklaştı.
PATENT BAŞVURULARI: İnovasyona verdiğimiz önem sayesinde yerli patent sayılarında da kayda değer ilerlemeler elde ettik. Göreve geldiğimizde yılda 414 yerli patent başvurusu yapılırken, bugün bu sayı 8 bin 200’dür.
PARİS İKLİM ANLAŞMASI: Sanayide sürdürülebilir kalkınma ve yeşil dönüşüm için kararlı adımlar atıyoruz. Sayın Cumhurbaşkanımızın Birleşmiş Milletler Genel Kurulu’nda tüm dünyaya duyurduğu üzere Paris İklim Anlaşması, Meclisimizde onaylandı. Yatırım, üretim, istihdam ve ihracat politikalarında köklü değişikliklere yol açacak bu süreci, 2053 vizyonumuzun temel bileşenlerinden biri olarak görüyoruz.
SANAYİ VE TEKNOLOJİ STRATEJİSİ: Büyük ve güçlü Türkiye yolundaki en büyük avantajımız cesur girişimcilerimizdir. 2023 Sanayi ve Teknoloji Stratejimizin temel bileşenlerinden biri girişimciliğin geliştirilmesiydi. Bu noktada Bakanlık olarak KOSGEB, Kalkınma Ajansları, TÜBİTAK gibi ilgili ve bağlı kuruluşlarımızla girişimcilerimize finansal destekler veriyoruz.
OSB’LERDEKİ ALTYAPI PROJELERİ: Geçtiğimiz yıl OSB’lerdeki 15 altyapı projesi tamamlandı, bu yıl da 17’sini daha tamamlayacağız. Toplam alanı 83 bin hektar olan üretimdeki OSB’lerimizin doluluk oranı yüzde 83’ü aşmış durumda. Bu oran arttıkça, OSB’lerdeki 2,2 milyon olan istihdama 300 bin yeni istihdam katılmasını öngörüyoruz.
YENİ MODEL: OSB’lerin yanında, büyük çaplı sanayi yatırımlarını teşvik etmek üzere yeni bir model olan 24 Endüstri Bölgesi ilan ettik. Yaklaşık 25 bin kişinin istihdam edildiği endüstri bölgelerimizden yalnızca 2020 yılında 7,5 milyar dolarlık ihracat yapıldı. Son 19 yılda tamamlanan 135 Sanayi Sitesinin alt ve üstyapı inşaatlarına 2,4 milyar lira kaynak kullandırdık. 2021 yılı sonu itibarıyla 5 Sanayi Sitesi projesini daha tamamlayacağız.
YERELDEKİ POTANSİYEL: Bakanlık, Kalkınma Ajansları ve Bölge Kalkınma İdareleri eliyle yereldeki potansiyeli harekete geçirerek refahın yurt sathına dengeli yayılması için çalışıyoruz. 26 Kalkınma Ajansımız, 23 binden fazla projeye güncel fiyatlarla 11 milyar lira destek sağlayarak 19 milyar liraya yakın bir kaynağı harekete geçirdi.
PROJE DESTEKLERİ: Cazibe Merkezlerini Destekleme Programı kapsamında 14 ilde 132 projeye 976 milyon lira destek verdik. Son üç yılda SOGEP kapsamında 398 projeye 551 milyon lira kaynak aktardık. GAP, DOKAP, DAP ve KOP Bölge Kalkınma İdarelerimiz bugüne kadar 5 bin 731 projeye 2021 fiyatlarıyla 5 milyar 802 milyon lira kaynak aktardı.
61 BİN İŞLETME: KOSGEB; kapsayıcı destek mekanizmalarıyla KOBİ’lerin yanında olmaya devam ediyor. KOSGEB aracılığıyla 61 bini aşkın işletmeye, yılbaşından bu yana 1 milyar 740 milyon lira kaynak aktardık. Bu yıl 137 bin vatandaşımıza online girişimcilik eğitimleri vererek, 18 bin yeni işletmenin kurulmasını sağladık. Çoğunu genç ve kadınların kurduğu bu girişimlere 600 milyon liranın üzerinde destek verdik.
21 BİNİ AŞKIN BİLİM İNSANI: Milli araştırma kurumumuz TÜBİTAK ile Ar-Ge ekosistemini destekliyoruz. Yılın ilk 10 ayında, 2 bin 300’ü aşkın firmanın 3 binden fazla Ar-Ge projesine 660 milyon liraya yakın destek verdik. Akademide 158 üniversiteden 2 Bin 157 Ar-Ge projesine 716 milyon lira kaynak sağladık. Bu projelerde 6 bin 989’u ilk kez olmak üzere 13 bin 246 araştırmacı görev aldı. Yalnızca bu sene, 21 bini aşkın bilim insanımıza 300 milyon liraya yakın araştırma bursu verdik.
COVID-19 İLE MÜCADELE: Covid-19 Türkiye Platformu altında geliştirilen, benim de Faz-1 gönüllüsü olduğum VLP aşısının Faz-2 klinik çalışmaları sonuçlandı. Faz-3 çalışmasına başlamak için Sağlık Bakanlığı’ndaki süreçlerin tamamlanmasını bekliyoruz. Covid-19 tedavisinde kullanılabilecek Montelukast ve Ribavirin ilaçlarında da Faz-2 klinik çalışmaları sürüyor. Montelukast’ta yakın zamanda acil kullanım izni aşamasına gelmeyi planlıyoruz.
RAMJET PROJESİ: TÜBİTAK Enstitüleri aracılığıyla stratejik önemi haiz Ar-Ge ve yenilik projelerini hayata geçiriyoruz. Türkiye’nin ilk milli Hava-Hava Füzeleri olan GÖKDOĞAN ve BOZDOĞAN’ın uçaktan atış testleri başarıyla tamamlandı. Sıvı yakıtlı RAMJET projesinde son safhaya geldik. 2022’de süpersonik hızlarda çalışan bir Ramjet Motoru prototipini ortaya çıkaracağız.
MİLLİ UZAY PROGRAMI: Ülkemizi uzay yarışına Milli Uzay Programı ile hazırlıyoruz. Program kapsamında yürütülecek çalışmalar, 1 Milyar 890 milyon liralık bütçeyle yatırım programına dahil edildi. Kendi aracımızla Ay’a sert iniş yapma ve uluslararası iş birliğiyle uzaya bir Türk vatandaşı gönderme hedeflerine yönelik çalışmalarımız devam ediyor.
HİBRİT ROKET MOTORU: Uzayda ateşleyeceğimiz hibrit roket motorunun testlerini gerçekleştirirken, fırlatma aracı ve limanına yönelik değerlendirme çalışmalarını sürdürüyoruz. Uzay alanında üyesi olduğumuz beş uluslararası organizasyonun faaliyetlerine aktif olarak katılım sağlıyoruz. En büyük uluslararası uzay örgütü IAF’e (ay-ef-ef’e) üyeliğimiz 25 Ekim’de tescil edildi.
AVRUPA BİRİNCİSİYİZ: Son 19 yılda; yerli patent başvuru sayısı 20, yerli patent tescil sayısı 30 kat arttı. Marka başvurularında 2011 yılından bu yana her yıl Avrupa birincisiyiz. Yerli sınai mülkiyet başvurularında İngiltere, Rusya ve Hollanda gibi ülkeleri geride bırakarak 10’uncu sıraya yükseldik. Son olarak; Bursa Pideli Köfte, Konya Vişne Tiridi, Çorum Kargı Tulum Peyniri ve Hatay Kabak Tatlısının da eklenmesiyle ülkemizdeki coğrafi işaretli ürün sayısı 932 oldu. Avrupa Birliği’nde tescilli coğrafi işaret sayımız 7’ye yükselirken 25 ürünün de işlemleri devam ediyor.
GÜÇLÜ MARKA: Türk Standartları Enstitümüz standardizasyon ve belgelendirme alanında güçlü bir marka olmaya devam ediyor. TSE bu yıl 20 bin ürün, 4 bin yönetim sistemi, 30 bin hizmet yeri belgelendirmesi gerçekleştirdi. Ulaşım ve lojistik alanında 400 bin, muayene gözetim alanında 250 bin, deney ve kalibrasyon alanında da 100 bini aşkın belge ve rapor düzenledi.
GÜVENLİ ÜRETİM: İthalat konusunda 45 bine yaklaşan denetim gerçekleştirirken, 30 bin kişinin teknik yetkinliğini belgelendirdi. Pandemi döneminde hayata geçirdiğimiz Güvenli Üretim, Güvenli Hizmet, Güvenli Kampüs, Güvenli Turizm ve Okulum Temiz belgelendirme modelleriyle 6 bin 80 firma, kurum ve kuruluşu belgelendirdik.
ELEKTRİKLİ ARAÇLAR: Muayene-gözetim alanında elektrikli araç ekosistemine yönelik, uluslararası gereklere uygun, teknik çalışmalar yürütüyoruz. Bu kapsamda 2021 yılında, Elektrikli Araçlar ve Elektrikli Araç Şarj Sistemleri ile Elektrikli Araç Şarj Üniteleri ve İstasyonları hakkında 2 önemli standart yayımladık.
TEST VE BELGELENDİRME: Önümüzdeki günlerde temelini atacağımız TSE’nin Ankara’daki yeni Kalite Kampüsü tamamlandığında dışa bağımlı olduğumuz test ve belgelendirme faaliyetlerini yerli ve milli imkanlarla gerçekleştirebileceğiz.
AK Parti Bingöl Milletvekili Cevdet Yılmaz başkanlığında toplanan komisyonda, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığının yanı sıra GAP Bölge Kalkınma İdaresi Başkanlığı, Doğu Anadolu Projesi Bölge Kalkınma İdaresi Başkanlığı, Konya Ovası Projesi Bölge Kalkınma İdaresi Başkanlığı, Doğu Karadeniz Projesi Bölge Kalkınma İdaresi Başkanlığı, Küçük ve Orta Gelirli İşletmeleri Geliştirme ve Destekleme İdaresi Başkanlığı, Türk Standartları Enstitüsü, Türk Patent ve Marka Kurumu, Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu, Türkiye Bilimler Akademisi Başkanlığı, Türkiye Uzay Ajansı bütçeleri ile Kalkınma Ajansları (Ankara, Çukurova, Doğu Karadeniz, Doğu Marmara, Fırat, İpekyolu, İstanbul, İzmir, Mevlana) Genel Denetim Raporu ele alındı.
