Amerikan Sleep to Live Institute Direktörü Dr. Robert Oexman a göre az yiyerek uzun yasayabiliriz ama az uyuyarak saglikli ve uzun yasamak imkansiz.
Sadece ABD’de 40 milyon kisinin uykusuzluk çektigi günümüzde, uyku sorunlari yasami kisaltan etkenlerden biri olarak görülüyor. Saglikli uyku aliskanliginin çocukluktan itibaren kazanilmasi gerektigini belirten Dr. Oexman, sorularimizi yanitlamaya devam ediyor.
* Sik görülen uyku sorunlari hangileri?
En çok görülenler, uykusuzluk (Insomnia) ve uyku apnesi. Insomnia çok sik görülen ve tedavisi zor bir hastalikken, uyku apnesi teshisi kolay ve tedavi edilebilir türden.
* Kaliteli uyku uyuyamamak yasami kisaltir mi?
Insomnia ve uyku apnesi, kalp krizini tetikliyor. Insomnia ayrica kilo artisina neden oluyor.
* Yorgunluk ve uyku sorunlari arasindaki iliski nedir?
Yorgunluk ve uyku arasinda bag kurmuyoruz çünkü sorunlarimizin uyku kaynakli oldugunun farkinda degiliz. Durumu,“Yorgunum çünkü çok çalisiyorum”, “Enerjim yok spor yapamiyorum”a bagliyoruz. Ama uyku düzensizligi ya da bozuklugu kronik yorgunluga veya baska hastaliklara neden olabiliyor.
* Uykuyla ilgili mitler var. “Az uyuyan çocuk zeki olur” gibi.
“Az uyuyan çocuk zeki olur” ya da az uyuyanlarin ‘kafalari çok çalisan’ insanlar oldugu konusunun tam tersi geçerlidir. Hafizanin güçlenmesi ve beynin saglikli çalisabilmesi için uyku süresi önemli. Az uyudugunu iddia eden insanlar gün içinde kisa kestirmeler yapar, bunun amaci gece alinamayan uykunun açigini kapatmaktir. Diger mitlerden biri de içkinin rahat uyuttugu yönünde. Alkol, uykuya gecis için yardimci olabilir ama kaliteli uyku için dogru seçim degil. Gece uykunun bölünmesine, uyanmaya neden olur. ‘Yaslilar az uyur’ inanisi da yanlis. Çektikleri agri ya da hastaliklar nedeniyle uyuyamiyorlar.
* Yine bebekler için “Uyusun da büyüsün” denir.
Büyüme hormonu (Leptin ve ghrelin) derin uykuda ortaya çikar. Az uyuyan çocuklarda derin uyku kisa olacagi için gelismelerini olumsuz yönde etkiler. Çocuklarin uykuya kolay dalmasi için yatmadan önce sicak dus ise yarayabilir. Sicak su, vücuttaki kan akisini artirir. Vücudun iç sicakligi düser ve bu, uykuya dalmayi kolaylastirir.
* Küçük çocuklar anne babalariyla ayni odada ya da ayni yatakta yatmaya bayilir. Bu bir sorun olarak görülmeli mi?
Asla bebeginizle ayni yatakta uyumayin, bu ölüm tehlikesi yaratan bir durumdur. Çarsaf, yastik bebegin nefes yolunu tikayarak bogulmasina yol açabilir. Ayrica çocuklari tek basina yatirmak, onlara kendi baslarina hareket etme ve yalniz kalarak özgüvenlerini artirma konularinda yardimci olur.
* Aileler çocuklarinda uyku apnesi olup olmadigini nasil bilebilir?
Çocuklar normal sartlar altinda horlamaz. Yüksek sesle horlama, uyurken nefesin kesilmesi belirtiler olabilir. Bu gibi durumlar mevcutsa mutlaka doktora basvurulmali.
* Geniz eti ve bademcik sorunlari çocuklarda horlamaya yol açan ve uykuyu bölen sorunlar. Bu sorunlara nasil yaklasilmali?
Bademciklerin büyük olusu, bogazi kapatmasi veya deviasyon ve geniz eti sonucu nefes almakta sorun yasandiginda mutlaka bir uzmana danisilmali. Nefes almayi zorlastiracak kadar sorun varsa çocukken müdahalede bulunmak daha dogrudur. Bu tarz rahatsizliklari olan çocuklar, ileriki yaslarda uykuyla ilgili daha büyük sorunlar yasayabilir.
UYKUSUZLUK ÇESiTLERi
Birincil InsomnIa
* Uykuya baslama sorunu: Kisi uykuya dalmada sorun yasar.
* Uykuyu devam ettirememe: Kisi uykuya dalar ancak gecenin ilerleyen saatlerinde defalarca uyanir ve uykuya dalamaz.
* Uyku borcu: Kisi normalde uyanmayi planladigi zamandan önce uyanir ve uykuya dalamaz.
Co morbid InsomnIa
Dis etkenlerden kaynaklanan tür. (Kullanilan yatagin, yastigin dogru olmayisi, uyumaya çalisilan ortamdaki isik, sicaklik, baska hastaliklar için kullanilmak zorunda olunan ilaçlarin yan etkisi) Tedavisi mümkün.
