Kisa süre öncesine kadar bir nostalji unsuru olan plak ve pikaplar, simdilerde yeniden gözde
1980’lere kadar evde müzigi plaktan dinlerdik. Bunun ritüelini de pek severdik; plagi kabindan dikkatlice çikarir, tozunu alir ve yine dikkatlice pikaba yerlestirirdik. Plagin üzerinde daireler çizen igneyi izlemek de basli basina bir keyifti. 80’lerde kasetler, 90’larda CD’ler çikti. Plaklar ve pikaplar artik gereksiz bulundugu için tez elden satildi. Ama plaktan asla vazgeçmeyen bir kitle de vardi, onlar sayesinde plakçi dükkânlari hiç kapanmadi. Simdilerde müzigi plaktan dinlemek yeniden moda. Dijital çagin gençleri eski plaklarin pesine düsüyor, yeni basim plaklar CD’lere tercih ediliyor.
Peki, plaklar yillar sonra neden geri döndü?
Yaniti koleksiyonerler ve plak saticilari veriyor: “Gençler ve çocukken müzigi pikaptan dinlemis olan orta yaslilar plaga döndü. Çünkü bazi filmler ve televizyon dizileri onlari bu konuda özendirdi. Plak artik ulasilamayan bir ürün degil, dünyadaki pek çok müzisyenin plaklarina internet üzerinden rahatlikla ulasabiliyorsunuz.”
MEHMET TASLIDAN (52) - Emekli memur
'CD’nin ses kalitesi plagi yakalayamaz'
Gençligimden beri plak dinliyorum, hâlâ ayni zevki aliyorum. Türkiye’de plak üretimi durunca, ben de bir ara CD ve kaset dinledim. Ama ses kalitesi asla plagi yakalayamadigi için vazgeçtim. Simdi dünyada ve Türkiye’de plaklarin yeniden gündeme gelmesi beni çok mutlu etti. Büyük bir keyifle plaklarima döndüm. 1970’li yillarin tüm rock gruplarinin plaklarini aliyorum. Bir de caz seviyorum. Plak dinlemeyi tercih edenler için bu isin ritüeli gerçekten çok önemli. Plagi dönerken izlemek büyük keyif. Müzigi dinlerken kitap bile okumuyorum. Plaklara yeniden kavusmak güzel ama simdi eskiye nazaran daha pahalilar.
MANSUR FORUTAN (43) - Blogger, müzisyen
'Ruhumuzu hard disk’e hapsetmeyelim arti'
Küçüklügümden beri plak dinliyorum. Sadece sesin daha kaliteli olmasini degil pikabin ve plagin fiziksel varligini da önemsiyorum. 80’lerde basladim plak toplamaya. Zaten ablamin plaklari vardi, üstüne yenilerini ekledim. Sonra, biriktirdiklerimi sattim, yeniden aldim... Sonunda plakla iliskimi devam ettirmeye karar verdim. Tipki bir insan iliskisi gibiydi bu. Kafemde arsivimi baskalariyla paylasiyorum. Dünyada CD ve kaset devri bitti. Insanlar sarkilarini yapiyor ve internete koyuyor. Metallica degilsen albümün para etmez, onun yerine müzisyenler 300-500 plak basiyor ve bunlari koleksiyon ürününe dönüstürüyor. Insanlar artik hard disk’lerine 10 bin sarki koymanin, ruhlarini hapse sokmaktan farkli olmadigini gördüler.
UGUR POLAT (49) - Oyuncu
'Ritüelini seviyorum'
Son zamanlarda evde vakit geçirmeyi çok seviyorum ve müzik dinliyorum. Yeni hobim plaklar. Çünkü plak dinlemenin ritüelini seviyorum. Öncelikle istediginiz plagi seçiyorsunuz, sonra tozunu aliyorsunuz, pikaba yerlestiriyorsunuz. Dinlerken de basindan kalkmiyorsunuz. Bunlar çok önemli benim için.
HAMIT CANYURT - Plakçi
'Modayi Issiz Adam baslatti'
Istanbul Kadiköy’de “antikacilar sokagi”ndaki Plakçi Hamit, eski plaklar satiyor. Dükkânin sahibi Hamit Canyurt, son 2 yilda satislarin patladigini söylüyor: “Bunun nedeni, Issiz Adam filmindeki eski sarkilarin gençleri etkilemis olmasi.”
ERCAN IMRE (51) - Tekstilci, koleksiyoner
'Tam 35 bin plagim var'
Plak koleksiyoneriyim. 1970’lerin sonlarinda toplamaya basladim, 35 bin plagim var. Simdilerde plak moda oldu. Benim yaslarimda olup da bir zamanlar plak dinlemis insanlar, bir dönem CD çilginligina kapildi ve plaklarini satti. Ama son dönemde film ve dizilerde eski parçalari dinleyince etkilendiler. Ayrica maddi açidan belli bir düzeye gelince, çocukluk yillarina duyduklari özlemle o zamanlarin sarkilarini dinlemek için pikap aldilar. Genç kusaga gelince... Onlar daha çok Türkçe rock dinleyicisi. Bu müzigin temelini ögrenmek için eski gruplari dinliyorlar; Cem Karaca, Baris Manço, Üç Hürel, Fikret Kizilok, Mogollar... Bu gruplarin bilmedikleri sarkilarini merak ediyorlar, bu yüzden plak dinlemeye basladilar. Bu moda bir rüzgâr gibi esiyor. Pop müzige de ulasti. 40’a yakin yerli albüm plak olarak basildi. Mesela Teoman’in tüm albümlerinin plagi çikti. Yalin da albümünü plak yapti. Müzeyyen Senar, Zeki Müren, Cem Karaca, Baris Manço ve Erkin Koray’in tüm albümlerinin yeni basim plagi var. Çok da iyi satiyorlar.
ZIHNI SAHIN (52) Plakçi
'Gençlerin yüzde 99’u müzige para harcamiyor'
Zihni Müzik’in sahibi Zihni Sahin tam 25 yildir plak satiyor. Sahin, plak modasinin gençler arasinda degil de gelir seviyesi yüksek kesimde yayildigini düsünüyor. Ona göre, gençlerin yüzde 99’u müzige para harcamiyor. Sahin, plagin yeniden moda olmasiyla ilgili de sunlari söylüyor: “Dünyada plaga dönüs var, dolayisiyla bu trend bize de yansiyor. Türkiye’de yeni yeni plak almaya baslayanlar, gelir seviyesi çok iyi olanlar. Çok pahali iyi pikaplar ve sifir plaklar aliyorlar. Onlar kesinlikle koleksiyoner degil; müzigi en iyi ses kelitesinde dinlemek istiyorlar sadece. Bir de 200-300 TL’lik ikinci el pikap alip, ikinci el plaklari dinleyenler var. Üçüncü grup ise dinlemek için degil koleksiyon yapmak için plak aliyor.
SEZEN'IN 'BAHANE'SI 500 TANE SATMADI
Zihni Müzik’in sahibi Zihni Sahin’den birkaç ilginç plak hikâyesi:
“Sezen Aksu’nun Bahane albümü piyasaya plak olarak çiktiginda 500 tane bile satmadi. Satislarin artmasi için plaklari Sezen Aksu imzaladi. Kendisi de bir koleksiyoner olan sarkici Yalin, 500 adet basilan özel koleksiyon plagi çikardi: Bir Bakmissin. Ama 3-5 sene rafta kaldi, satilip bitmedi. Kayahan’in Universal firmasindan çikan Gönül Sayfam adli albümü, satilamayip depolarda kaldi. Sonunda eskicilere gitti.”
YENI PLAKÇILARA ÖNERILER
Fiyatlar:
- Plak satan dükkânlarda 2 TL’ye de plak alabilirsiniz, 200 TL’ye de. Yeni basim yerli plaklar 20-50 TL, yabancilar 20-60 TL.
- Türkiye’de plak üreten fabrikalar 1980’lerin ikinci yarisinda tamamen kapandi. O yüzden simdi ikinci el eski plaklar çok kiymetli. Fiyatlar, plagin zor bulunur olmasina ve kalitesine göre degisiyor.
En çok satilan eski plaklar:
- Özellikle Anadolu rock gruplarinin 45’liklerini topluyorlar.
- En çok aranan isimler Erkin Koray, Baris Manço, Cem Karaca, Mogollar, Üç Hürel.
- Bunalim ve Silüetler gibi bazi gruplarin plaklari, az bulundugu için pahali.
- MFÖ’nün Türküz Türkü Çagiririz adli plagi ilk çiktiginda çok satmamis ama bugün arananlar arasinda.
En iyi adresler:
- Bir dönemin efsanevi radyo programi Kaybedenler Kulübü’nü hazirlayan ikiliden Mete Avunduk, simdi plakçi. Istanbul Kadiköy’de Kadife Sokak’ta Vintage Records adli bir dükkâni var. 0216 330 22 49
- Kadife Sokak’taki Zero Müzik, daha yakin dönemlerin plaklarini satiyor. 0216 347 27 37
- Beyoglu Çukurcuma’da yeni bir plakçi açildi: Deform. 0212 245 33 37
- Zihni Müzik senelerdir Istanbul Kadiköy’deki Akmar Pasaji’nda plakseverlerin hizmetinde. 0216 336 50 09
- Beyoglu Tünel’deki Lale Plak müzikseverlerin favorileri arasinda. 0212 293 77 39
- Beyoglu Galatasaray’daki Mandala Müzik Evi de kesfedeceginiz adreslerden. 0538 690 07 25
- Shades (Ankara) 0212 251 84 05
- Gramofon Evi (Izmir) 0232 278 70 64
Nelere dikkat etmeli:
- Plak aramaya öncelikle yakin çevrenizden baslayin, onlar size dogru adresleri verirler. Ayrica internette plak satan siteleri de iyice arastirin, fiyatlari karsilastirin.
- Ilk heyecanla, önünüze çikan her plagi almayin sakin. Sevdiginiz müzik türlerine yatirim yapin.
- Sevdiginiz bir sanatçinin aradiginiz plagini buldugunuzda hemen satin almayin. Önce dinleyin; bakalim plak iyi durumda mi?
- Plaklarinizi günes isigindan uzak tutun ve mutlaka kendi kabinda saklayin.
- Her kullanimdan önce, mutlaka antistatik bezle plaklarinizin tozunu alin.
